Robot giao dịch chứng khoán là gì?

Ở thị trường Việt Nam, khái niệm Robot giao dịch chứng khoán là một khái niệm khá mới. Tuy nhiên, Robot giao dịch chứng khoán đã xuất hiện từ những năm 1970 và biết đến rộng rãi trong những năm của thập niên 80 – 90 trên thị trường Mỹ. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về Robot giao dịch chứng khoán trong bài viết hôm nay nhé!

Robot giao dịch chứng khoán là gì?

Robot giao dịch chứng khoán là một công cụ giúp các nhà đầu tư tạo ra một bộ những quy tắc giao dịch riêng của mình từ khẩu vị rủi ro và chiến lược đầu tư của chính họ. Những thông tin như thời gian giao dịch, giá cả, khối lượng hay mô hình toán học sẽ được ghi nhận, tính toán và cho ra một bộ quy tắc đầu tư riêng.

Sau khi đã có bộ quy tắc, robot giao dịch chứng khoán sẽ được cài đặt bộ quy tắc này và giúp các nhà đầu tư giao dịch theo đúng chiến thuật. Chiến thuật của các nhà đầu tư sẽ được bảo vệ an toàn và bảo mật bằng cách mã hóa chúng. Nhờ điều này, không ai có thể tự ý đọc hoặc sao chép chiến thuật này, kể cả các công ty chứng khoán.

Investopedia cho biết, robot giao dịch chứng khoán thực chất là một chương trình máy tính được thiết kế, lập trình để tạo và thực hiện các tín hiệu mua bán, giao dịch trên thị trường.

Một số quy tắc của Robot giao dịch chứng khoán:

• Quy tắc gia nhập (Entry Rules): Báo hiệu thời điểm thích hợp để thực hiện giao dịch.
• Quy tắc thoái lui (Exit Rules): Báo hiệu thời điểm nên rời khỏi vị thế đang nắm giữ.
• Quy tắc xác định khối lượng giao dịch (Position Sizing Rules).

Xem thêm

• Các app đầu tư chứng khoán tốt nhất
• Bí quyết chọn cổ phiếu tăng giá từ chỉ số dư mua dư bán
• Hướng dẫn backtest EA trên phần mềm giao dịch MT4
• Ưu điểm và rủi ro khi sử dụng Robot giao dịch Forex

Kỹ thuật của Robot giao dịch chứng khoán

Các bước để chuẩn bị và lập trình một Robot giao dịch chứng khoán là:

• Lập trình, thiết kế chương trình cho Robot
• Kết nối với nền tảng giao dịch có thể đặt lệnh
• Thu thập dữ liệu thị trường để Robot có thể tham gia giao dịch

Lưu ý về kỹ thuật để lập trình Robot giao dịch chứng khoán:

• Công nghệ của Robot phải đủ điều kiện, và cho phép kiểm tra lại chương trình (backtest) để đảm bảo Robot hoạt động tốt khi đưa vào sử dụng.
• Dữ liệu trong lịch sử để sử dụng cho mục đích backtest sẽ tùy thuộc vào mức độ phức tạp của điều kiện thuật toán.

Vai trò của Robot giao dịch chứng khoán

Robot giao dịch chứng khoán được ra đời với mục đích thay thế con người theo dõi các biến động của thị trường tài chính. Robot hoạt động tuân theo quy tắc giao dịch mà nó đã được cài đặt trước đó. Khi nhận thấy những dấu hiệu của thị trường đáp ứng được yêu cầu của các quy tắc thì robot sẽ gửi tín hiệu và thực hiện giao dịch.

Khi nhận thấy dấu hiệu xu hướng tăng hoặc xu hướng giảm từ thị trường, Robot giao dịch chứng khoán sẽ gửi tín hiệu cảnh báo cho các nhà đầu tư trước một vài phiên giao dịch. Sau đó, hệ thống sẽ xác định cơ hội đầu tư và đặt lệnh giao dịch thay các nhà đầu tư.

Robot giao dịch chứng khoán giúp các nhà đầu tư nắm bắt được các cơ hội trên thị trường, tận dụng những kỹ thuật phân tích để đầu tư hiệu quả và nhanh chóng hơn. Bên cạnh đó, Robot giao dịch chứng khoán còn lược đi các yếu tố cảm xúc hoặc tâm lý của các nhà giao dịch.

Ví dụ: Các nhà đầu tư cài đặt rằng khi đường 50 ngày (MA50) cao hơn đường trung bình động 200 ngày (MA200) thì mua vào 1.000 cổ phiếu A. Ngược lại, MA50 thấp hơn MA200 thì bán ra toàn bộ số cổ phiếu A mà nhà đầu tư đang nắm giữ. Khi nhận thấy dữ liệu từ thị trường trùng khớp với dữ liệu được cài đặt, robot sẽ tự động giao dịch mua hoặc bán đúng theo yêu cầu.

Hiện nay, một số công ty chứng khoán Việt Nam cũng đã đầu tư xây dựng Robot giao dịch với mục đích hỗ trợ khách hàng của họ tham gia đầu tư.

Đặc điểm của Robot giao dịch chứng khoán

Giao dịch theo thuật toán

Cốt lõi của một chiến lược giao dịch chứng là yếu tố quan trọng và đầu tiên để xây dựng một thuật toán giao dịch. Các chiến thuật này phải tương thích với tình hình thị trường, bối cảnh kinh tế tại thời điểm hiện tại. Do đó, các mô hình toán học sử dụng trong chiến thuật cũng phải được thống kê và chọn ra những phương pháp thích hợp nhất.

Sau khi hoàn tất những điều kiện cơ bản cần có, tiếp theo phải xác định thông tin đầu vào để sử dụng trong quá trình phân tích của Robot. Robot cần có khả năng nhận diện những điểm kém hiệu quả trên thị trường (persistent market inefficiencies) để có thể thực hiện các giao dịch tự động.

Để xây dựng được một chiến lược giao dịch bằng thuật toán thì các nguyên tắc phải căn cứ vào việc lặp đi lặp lại những thay đổi của thị trường hay còn gọi là hành vi thị trường. Các hành vi này chính là cơ sở để các lập trình viên xây dựng chiến lược giao dịch cho robot.

Ngoài ra, người lập trình phải biết hoặc được cung cấp các nguyên nhân dẫn đến việc thị trường kém hiệu quả. Nếu không, các nhà đầu tư sẽ không thể đánh giá khả năng và nguyên nhân của thành công hay thất bại của chiến lược đầu tư.

Các chiến thuật giao dịch được xây dựng cho các robot giao dịch chứng khoán thường sẽ lấy một số khía cạnh quan trọng là cơ sở. Cụ thể:

• Tin tức vĩ mô: Thay đổi lãi suất ngân hàng, tăng/giảm thuế… 
• Phân tích cơ bản doanh thu, lợi nhuận, 
• Phân tích thống kê thông qua giá trị tương quan, phương sai… 
• Phân tích kỹ thuật: Các đường trung bình động, chỉ số RSI…

Kiểm tra thử và Tối ưu hóa

Kiểm tra thử hay Backtesting, là quá trình kiểm tra robot giao dịch chứng khoán có thực hiện đúng theo những gì được lập trình hay không.

Việc kiểm thử giúp xác định liệu Robot có thật sự hiểu cách hoạt động của chiến lược thông qua các loại tài sản, khung thời gian hay điều kiện thị trường khác nhau hay không. Đặc biệt là trong các sự kiện nghiêm trọng và bất ngờ như cuộc khủng hoảng tài chính 2007 – 2008.

Bên cạnh đó, việc tối ưu hóa hiệu suất (Optimization) và giảm mức độ thiếu khách quan (bias) cũng là mong muốn của mọi nhà đầu tư sở hữu robot giao dịch chứng khoán. Để tối đa hóa hiệu suất thì các nhà đầu tư cần chọn một thước đo hiệu suất tốt có khả năng bao quát được các yếu tố rủi ro và lợi nhuận (risk and reward).

Điểm mạnh – Điểm yếu của Robot giao dịch chứng khoán

Điểm mạnh

• Giao dịch chứng khoán bằng robot giao dịch chứng khoán giúp quá trình mua bán được diễn ra ngay tại thời điểm có mức giá tốt nhất, giảm thiểu tối đa sự thay đổi đáng kể về giá.
• Robot hoạt động dựa trên chương trình được lập trình sẵn, có khả năng tránh được những rủi ro như thao tác lỗi hay tốc độ chậm.
• Robot có thể vận hành trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Dựa vào dữ liệu lịch sử và real-time để tiến hành Kiểm thử quá khứ.
• Loại bỏ yếu tố cảm tính và tâm lý của con người trong quá trình giao dịch.

Điểm yếu

• Robot giao dịch chứng khoán chỉ được lập trình dựa trên cơ sở về giá và thanh khoản, không có khả năng xác định giá trị nội tại của doanh nghiệp. Điều này khiến các cổ phiếu mà robot mua vào đôi khi không có chất lượng tốt.
• Robot giao dịch chứng khoán chỉ giao dịch hiệu quả khi giá trị thị trường có xu hướng rõ rệt. Trong giai đoạn cổ phiếu đi ngang, robot thường trả về tín hiệu mua bán liên tục khiến nhiều nhà đầu tư phải có phương án thay thế. 
• Nhà đầu tư hoàn toàn bị phụ thuộc vào thuật toán của người lập trình, không thể can thiệp vào hệ thống để tìm được cổ phiếu cho riêng mình.

Lưu ý khi sử dụng Robot giao dịch chứng khoán

Việc xây dựng và lập trình một robot giao dịch chứng khoán là khá đơn giản. Tuy nhiên, khi kết hợp với các nền tảng đặt lệnh tự động thì sẽ có nhiều vấn đề được đặt ra. Việc tìm ra phương pháp nâng cấp chất lượng của các thuật toán cũng như tốc độ xử lý dữ liệu vẫn là trở ngại của Việt Nam.

Ngoài ra, các nhà phát triển còn phải quan tâm đến các rủi ro khi sử dụng robot giao dịch chứng khoán như lỗi hệ thống, lỗi kết nối, hay độ trễ của thời gian. Vì vậy, trước khi đưa vào sử dụng trong thực tế, các robot cần phải được kiểm thử vận hành một cách kỹ càng.

Lời kết

Trên đây là những thông tin về robot giao dịch chứng khoán cũng như các kỹ thuật và công nghệ của robot này. Rất mong bài viết có thể mang lại những thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư. Chúc các nhà đầu tư thành công!

Xem thêm

• Các sản phẩm chứng khoán quốc tế