Trước khi bỏ tiền ra đầu tư ở bất kỳ lĩnh vực nào bạn nên tự tìm hiểu và chuẩn bị kỹ lưỡng. Bài viết hướng dẫn chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu này sẽ cung cấp cho bạn tiền đề ban đầu và hướng dẫn những điều cơ bản để bạn có thể tự tin tham gia giao dịch.

Contents

1 Tổng quan về thị trường chứng khoán
2 Trước chơi chứng khoán cần chuẩn bị gì?
3 Các bước đầu tư chứng khoán
4 Các câu hỏi thắc mắc khi chơi chứng khoán

Tổng quan về thị trường chứng khoán

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là đại diện cho quyền sở hữu một phần nhỏ của công ty. Điều này cho phép chủ sở hữu chứng khoán được hưởng một tỷ lệ tài sản và lợi nhuận của công ty tương đương với lượng chứng khoán mà họ sở hữu. Các đơn vị chứng khoán được gọi là “cổ phiếu”.

Khi bạn sở hữu cổ phiếu trong một công ty, bạn được gọi là cổ đông vì bạn chia sẻ lợi nhuận của công ty đó.

Chứng khoán được mua và bán chủ yếu trên các sàn giao dịch chứng khoán, chúng cũng có thể được bán riêng lẻ và là nền tảng của danh mục đầu tư của nhiều nhà đầu tư cá nhân.

Các công ty bán cổ phiếu của họ thông qua một thị trường chứng khoán. Sau đó, nhà đầu tư có thể mua / bán những cổ phiếu này thông qua các nhà môi giới chứng khoán. Sở giao dịch chứng khoán sẽ theo dõi mức cung cầu cổ phiếu của mỗi công ty, gây ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu.

Phân biệt chứng khoán cơ sở và chứng khoán thứ cấp

Thị trường chứng khoán sơ cấp	Thị trường chứng khoán thứ cấp
Giao dịch những cổ phiếu mới phát hành	Giao dịch các loại cổ phiếu đã được phát hành trên thị trường sơ cấp
Huy động vốn cho các tổ chức phát hành	Không tạo vốn cho tổ chức phát hành
	Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành tại thị trường cơ sở

Thị trường sơ cấp (cấp 1) chuyên phát hành các chứng khoán hoặc nơi mua bán chứng khoán lần đầu tiên. Thị trường cấp 1, giá của chứng khoán là giá phát hành. Thông qua việc phát hành chứng khoán, giúp Chính phủ có thêm nguồn vốn để tài trợ những dự án hay chi các khoản tiêu dùng khác của Chính phủ. Bản chất của hoạt động này là tăng vốn điều lệ tại thị trường, hình thức phát hành của thị trường sơ cấp là Phát hành riêng lẻ và Phát cho công chúng.

Thị trường thứ cấp (cấp 2) là nơi diễn ra hoạt động mua bán những cổ phiếu đã được phát hành với mục đích kiếm lời, dịch chuyển vốn đầu tư hay tài sản xã hội. Điều này làm thay đổi quyền sở hữu chứng khoán giữa những nhà đầu tư. Vì thế, vốn điều lệ của doanh nghiệp sẽ không bị thay đổi. Mục đích của thị trường thứ cấp là tạo thanh khoản.

Phân loại chứng khoán

Chứng khoán là một loại tài sản, bao gồm các loại sau:

Chứng khoán nợ ( tiền giấy, trái phiếu và giấy nợ)
Chứng khoán vốn (cổ phiếu phổ thông)
Các công cụ phát sinh (kỳ hạn, hợp đồng, quyền chọn,…)

Trong đó, cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.
Trái phiếu là một loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành
Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán.

Phân loại nhà đầu tư chứng khoán

Nhà đầu tư là những người có kiến thức về thị trường chứng khoán, có xu hướng đầu tư cổ phiếu dài hạn. Họ dành thời gian tìm hiểu kỹ một nhóm cổ phiếu nào đó và nắm bắt các thông tin doanh nghiệp phát hành cổ phiếu bằng cách phân tích: báo cáo tài chính, tình hình doanh nghiệp, năng lực bộ máy lãnh đạo, tiềm lực phát triển của doanh nghiệp …trước khi quyết định đầu tư vào.
Nhà đầu cơ: đây là nhóm đầu tư ngắn hạn, có hiểu biết về thị trường, kiến thức đọc hiểu phân tích kỹ thuật, biểu đồ giá để dự đoán hướng đi của thị trường, đặc biệt là lúc thị trường có biến động.
Con bạc: đặc điểm nhóm này là không trang bị kiến thức chơi chứng khoán. Họ có xu hướng tham gia khi thị trường tăng và rút rui khi thị trường hạ nhiệt. Nhóm này dễ FOMO theo số đông nên dễ gặp rủi ro khi thị trường điều chỉnh…

Lợi nhuận đến từ đâu khi chơi chứng khoán?

Chơi chứng khoán mang đến lợi nhuận hấp dẫn cho nhà đầu tư bằng việc mua bán cổ phiếu khi thị trường có biến động. Giá trị cổ phiếu càng tăng mạnh thì lợi nhuận mua bán cổ phiéu mang lại càng lớn (mua đáy – bán đỉnh). Tuy nhiên, nhiều lợi nhuận khác từ chơi chứng khoán cũng khá hấp dẫn.

Chêch lệch giá mua và bán mang lại lợi nhuận

Khi giá của một cổ phiếu tăng trong thời gian họ sở hữu và họ bán ra với giá cao hơn số tiền họ đã trả lúc mua vào.

Công thức tính lợi nhuận
Lợi nhuận= (Giá bán – Giá mua) * Sổ lượng cổ phiếu – (Thuế + Phí giao dịch)
Trong đó:

Lợi nhuận > 0 tức là có lãi, ngược lại < 0 là lỗ
Thuế, phí giao dịch và các loại chi phí phát sinh khác từ các cơ quan quản lý sẽ phụ thuộc vào công ty chứng khoán nơi bạn mở tài khoản, loại chứng khoán mà bạn lựa chọn

Lợi nhuận từ cổ tức

Cổ tức là khoản thanh toán định kỳ cho các cổ đông. Không phải tất cả các cổ phiếu đều trả cổ tức, nhưng đa số các cổ phiếu đều trả cổ tức hàng quý. Cổ tức là cổ phiếu hoặc tiền mặt mà công ty phát hành thanh toán cho cổ đông khi hoạt động kinh doanh có lãi sau khi đã trừ đi thuế phí theo quy định.

Lợi nhuận từ đầu tư trái phiếu

Trái phiếu là một chứng khoán nợ, trong đó người đầu tư trái phiếu là chủ nợ còn doanh nghiệp huy động vốn đầu tư sẽ được coi là người đi vay. Vì vậy, lợi nhuận từ trái phiếu hầu hết dựa vào lãi suất được trả theo kỳ hạn mà không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ thay đổi nào từ thị trường hay tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Hiểu rõ về lợi nhuận của đầu tư chứng khoán giúp bạn chủ động phân bố nguồn lực tài chính vào danh mục đầu tư cho phù hợp, giúp tối đa lợi nhuận và chia nhỏ rủi ro.

Trước chơi chứng khoán cần chuẩn bị gì?

Kiến thức cơ bản về thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán sơ cấp – chứng khoán thứ cấp.
Ngày giao dịch, ngày T, T+2, ngày thanh toán trong chứng khoán.
Chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký.
Giá tham chiếu và cách tính giá cổ phiếu.
Vốn hóa cổ phiếu là gì? Cổ phiếu Blue chip, Midcap, Penny là gì?

Thời gian nghiên cứu thị trường

Tài hiệu học giao dịch chứng khoán có miễn phí trên mạng, nhưng để trở thành nhà đầu tư thực thụ cần phải có kinh nghiệm, trải nghiệm thực tế. Bạn nên dành một quỹ thời gian đọc tin tức, theo dõi diễn biến thị trường để nâng cao chiến lược hàng ngày.

Công cụ hỗ trợ đầu tư chứng khoán

Chứng khoán là một sản phẩm Fintech có kết nối cao với internet. Bạn cần trang bị các vật dụng như laptop, điện thoại (tải app theo dõi diễn biến giá). Các công cụ phân tích tài chính chuyên nghiệp như tài khoản: Tradingview, Fireant…để vẽ đồ thị, phân tích xu hướng thị trường …

Ngân sách đầu tư chứng khoán

Chuẩn bị nguồn vốn để tham gia thị trường là bước đi chính thức đầu tiên. Nếu được trang bị hành trang đầy đủ thì bạn có thể tự tin giao dịch với số vốn lớn, và nếu chưa tự tin có thể mở tài khoản demo giao dịch chứng khoán tại các sàn để làm quen dần.

Các bước đầu tư chứng khoán

Bất cứ ai cũng có thể đầu tư chứng khoán bằng cách tạo tài khoản tại một sàn giao dịch chứng khoán. Bạn có thể đăng kí online hoặc đến trực tiếp sàn để mở tài khoản.

Mở tài khoản giao dịch chứng khoán

Để chơi chứng khoán, bạn cần có một tài khoản đầu tư. Một tài khoản môi giới trực tuyến có thể mang đến cho bạn con đường nhanh nhất và ít tốn kém nhất để đầu tư chứng khoán. Hiện những sàn giao dịch chứng khoán được nhà đầu tư lựa chọn: VNDIRECT, SSI, TCB...

Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán trực tuyến

Cách nạp tiền vào tài khoản chứng khoán

Khi bạn đã đăng kí thành công tài khoản giao dịch, bạn chỉ cần nạp tiền vào tài khoản là sẵn sàng để giao dịch. Lượng tiền nạp không có quy định tối thiểu hay tối đa, miễn là đủ để mua đơn vị khớp lệnh tối thiểu theo quy định của sàn giao dịch chứng khoán là được.

Quy định của sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh, yêu cầu đơn vị giao dịch khớp lệnh là 10 cổ phiếu – Tương đương với một mã chứng khoán. Do vậy, số tiền tối thiểu cần có sẽ là đơn giá của một cổ phiếu x 10.
Quy định của sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội, thì yêu cầu đơn vị giao dịch khớp lệnh là 100 cổ phiếu. Số tiền tối thiểu cần nạp tương đương với số tiền tối thiểu là giá một cổ phiếu x 100.

Cách đặt lệnh “mua/bán” cổ phiếu

Tài khoản được nạp tiền đã sẵn sàng, bước kế tiếp là tiến hành mua bán. Quá trình này được thực hiện bởi các lệnh giao dịch hay còn gọi là lệnh mua bán cổ phiếu.

Xem thêm: các lệnh mua bán cổ phiếu cơ bản.

Các câu hỏi thắc mắc khi chơi chứng khoán

Cần bao nhiêu tiền để chơi chứng khoán

Số tiền nạp vào tài khoản bao nhiêu cũng được, nhưng để mua được cổ phiếu thì bạn phải đủ số tiền theo quy định của sở giao dịch chứng khoán yêu cầu: tối thiểu 10 cố phiếu ở sàn Hồ Chí Minh và 100 cổ phiếu ở sàn Hà Nội.

Rủi ro khi chơi chứng khoán

Thị trường chứng khoán tại Việt Nam được nhà nước quản lí, giám sát được gọi là Chứng Khoán Cơ Sở. Bạn cần phân biệt với Chứng Khoán Phái Sinh, Chứng Khoán Quốc Tế. Các loại chứng khoán khác chưa được nhà nước chấp nhận nên bạn cần tìm hiểu rõ khi tham gia giao dịch vì không được pháp luật bảo hộ, không có ràng buộc pháp lý, sàn giao dịch lừa đảo…

Đầu tư chứng khoán có phải đánh bạc?

Không. Việc chơi chứng khoán đã được pháp luật chứng nhận và nhà nước luôn tạo điều kiện để phát triển.

Tôi có bị mất toàn bộ vốn nếu chơi chứng khoán?

Có khả năng nhưng rất hiếm tỷ lệ trắng tay ở thị trường chứng khoán là dưới 1% (trường hợp này xảy ra khi bạn đầu tư vào công ty bị hủy niêm yết bắt buộc do không công bố thông tin hoặc công ty này phá sản).

Nếu bạn là một người mới chơi nên đầu tư vào những công ty đầu ngành, sinh lời đều đặn và bạn hiểu rõ về công ty này. Việc đầu tư vào những công ty này sẽ giảm tiềm năng rủi ro.