Chứng khoán và thị trường chứng khoán đang trở thành một lĩnh vực đầy hứa hẹn tại Việt Nam. Để đầu tư chứng khoán nhà giao dịch cần nắm rõ các kiến thức, cách giao dịch để không gặp phải những rủi ro không mong muốn.
Contents
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một công cụ tài chính có giá trị, nhà đầu tư có thể sở hữu. Chứng khoán là xác nhận bằng chứng chỉ, bút toán sổ sách hay dữ liệu điện tử thể hiện quyền lợi về sở hữu tài sản hoặc số vốn đối với các công ty cổ phần.
Chứng khoán thể hiện mối tương quan sở hữu đối với công ty (gọi là cổ phiếu), mối quan hệ với chủ nợ (trái phiếu) hay chứng khoán lai (trái phiếu chuyển đổi hay cổ phiếu ưu đãi), và các loại quyền chọn.
Đặc điểm của mỗi loại chứng khoán
Có 3 loại chứng khoán phổ biến nhất thế giới gồm: Chứng khoán vốn, chứng khoán nợ và chứng khoán phái sinh.
Chứng khoán vốn
Chứng khoán vốn hay còn được cổ phiếu phổ thông, là cổ phiếu nhà đầu tư đơn lẻ có thể mua trên các sàn chứng khoán. Chứng khoán thể hiện quyền sở hữu cổ đông một thực thể (công ty, ủy thác,…).
Chức khoán vốn được coi nhưng cổ phiếu nên đóng vai trò và đặc điểm tương tự cổ phiếu: được nhận cổ tức nếu công ty hoạt động bình ổn và phát triển, được hưởng lợi nhuận từ hành động mua bán chênh lệch giá, chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết những hoạt động quan trọng của công ty.
Nếu công ty không may phá sản, giải thể cổ đông sẽ được nhận lại các khoản tiền dư, nếu công ty hoàn tất các khoản nợ.
Chứng khoán nợ
Chứng khoán nợ thông dụng nhất là trái phiếu, nếu nhà đầu tư sở hữu chứng khoán nợ, hay trái phiếu của một công ty, thể hiện rằng bạn là chủ nợ của công ty đó.
Khi nhà đầu tư sở hữu chứng khoán nợ, tiền của bạn sẽ được xác nhập với công ty và công ty phải có trách nhiệm hoàn trả. Chứng khoán nợ là số tiền chi vay có lãi suất, kỳ hạn và gia hạn.
Ngoài ra, chứng khoán nợ còn bao gồm trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), Chứng khoán được thế chấp.
Nếu bạn có gửi tiền tiết kiệm tại ngân hàng thì sổ tiết kiệm cũng được coi là chứng khoán nợ.
Chứng khoán nợ được trả lãi thường xuyên, không cần quan tâm đến tình trạng hoạt động của công ty đang tốt hay xấu. Có thể yêu cầu thanh toán trước nếu công ty phá sản.
Cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi được xem là chứng khoán lai. Nó đều có những đặc điểm của chứng khoán vốn và chứng khoán nợ.
Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là hình thức phức tạp hơn, tại Việt Nam có giao dịch chứng khoán phái sinh, nó phụ thuộc giá và chỉ số VN30.
Chứng khoán phái sinh có thêm một hình thức là quyền chọn. Quyền chọn có quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán.
Ví dụ cổ phiếu X có mức giá là 60.000 VNĐ và bạn dự đoán nó sẽ tăng 70.000 VNĐ thay vì bạn phải tốn 60.000 VNĐ mua cổ phiếu X bạn có thể đặt phí quyền chọn giả định là 1.000 VNĐ và mua 60 quyền mua cổ phiếu X, nếu cổ phiếu X tăng lên 70.000 VNĐ thì bạn có lãi
60 (cổ phiếu) x 10.000 đồng ( lãi 10.000 đồng/ cổ phiếu) – 60.000 đồng (chi phí mua quyền) = 540.000 đồng.
Tuy nhiên chứng khoán phái sinh tồn tại nhiều rủi ro nhất. Xét về mức độ rủi giảm dần ta có: Chứng khoán phái sinh -> Chứng khoán vốn – cổ phiếu -> Chứng khoán nơ – trái phiếu.
Thực tế thị trường chứng khoán mới chỉ bắt đàu phát triển ở Việt Nam vào những năm 2000, nhưng hiện nay thị trường cổ phiếu luôn là thị trường thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư nhất. Và năm 2018 chứng khoán phái sinh đã lên ngôi khi được rất nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia, tuy nhiên thị trường trái phiếu vẫn chưa phát triển cho nhà đầu tư cá nhân.
Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán bao gồm: thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thức cấp.
Thị trường chứng khoán sơ cấp
Là người mua chứng khoán lần đầu từ nhà phát hành có thể là chính phú, doanh nghiêp hay quỹ đầu tư. Thông thường có thể huy động nguồn vốn nhàn rỗi thành nguồn vốn dài hạn để phục vụ sản xuất kinh doanh. Cụ thể:
Các đợt IPO – phát hành lần đầu và các đợt phát hành riêng lẻ.
Thị trường chứng khoán sơ cấp không hoạt động liên tục, chỉ hoạt động khi doanh nghiệp trong giai đoạn cần huy động vốn.
Thị trường chứng khoán thứ cấp
Thị trường thứ cấp là nơi mua qua bán lại các chứng khoán, sau khi đã bán ra thị trường sơ cấp. Thực tế nhà đầu tư thường tìm hiểu và nghiên cứu về thị trường giao dịch thứ cấp. Khi nhà đầu tư mua/bán chứng khoán nghĩa là nhà đầu tư cá nhân, tổ chức đang bán/mua chứng khoán với bạn.
Một thị trường chứng khoán phát triển sẽ cho phép doanh nghiệp phát hành cổ phiếu để thu hút vốn đầu tư, thúc đẩy các hoạt động kinh doanh phát triển hơn. Cũng như tạo một môi trường để nhà đầu tư góp vốn kinh doanh với nhu cầu thoái vốn nhằm thực hiện hóa lợi nhuận.
Cách chơi chứng khoán tại thị trường Việt Nam
Chơi chứng khoán phái sinh
Mặt dù chỉ mới xuất hiện, nhưng chứng khoán phái sinh thu hút rất đông đảo nhà đầu tư bởi “nhanh thấy” có nghĩa là việc đầu tư chứng khoán phái sinh dễ kiếm lợi nhuận và cũng dễ thua lỗ. Việc giao dịch với chứng khoán phái sinh bạn có thể giao dịch với đòn bẩy cao nên tồn tại nhiều rủi ro.
Có thể bán khống và mua dựa vào những chỉ số cơ sở VN30. Nhà đầu tư có thể giao dịch trong ngày, mua và bán hoặc bán và mua, điều này dễ dàng hơn cổ phiếu. Tuy nhiên nhà giao dịch cần có một vốn kiến thức vì rất dễ thua lỗ khi tham gia giao dịch với chứng khoán phái sinh.
Mua chứng khoán dựa vào phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật là phân tích dựa trên những biến động giá và khối lượng giao dịch. Nhà đầu tư có thể vận dụng các chỉ báo trong phân tích kỹ thuật như: khối lượng giao dịch, đường xu hướng MA, đường trung bình động MACD, chỉ báo RSI, kháng cự hỗ trợ,…
Phân tích kỹ thuật được thực hiện dựa trên ba giả định: giá cả phản ánh tất cả, giá sẽ dịch chuyển theo xu hướng, quá khứ có khả năng tái diễn.
Đầu tư lướt sóng
Đầu tư lướt sóng thường sẽ áp dụng phương pháp phân tích kỹ thuật, tích hợp với các tin tức kinh tế, chính trị, hành vi nhà đầu tư, vĩ mô.
Để thành công những nhà đầu tư lướt sóng thường có tính kỷ luật cao, có tính kiễn nhẫn chờ đợi những con sóng có thể hình thành một xu hướng mới.
Phân tích cơ bản
Phân tích cơ bản là những đánh giá về nhiều tiêu chí như chỉ số tài chính, lợi thế cạnh tranh, chính trị, dự đoán xu hướng giá,… phân tích cơ bản bao gồm đầu tư giá trị và đầu tư tăng trưởng, bên cạnh đó cũng có một số trường phái đầu tư theo chu kỳ hay vĩ mô. Nhà đầu tư có thể tìm hiểu về phương pháp giao dịch này qua cách đánh của Warren Buffett.
Đầu tư thụ động
Đầu tư thụ động được nhiều người quan tâm đó là chỉ số, trader dựa vào các chỉ số index hoặc các quỹ đầu tư, ETF hay cũng có thể ủy tác quyền đầu tư cho những nhà giao dịch chuyên nghiệm giàu kinh nghiệm.
Bạn sẽ không trực tieép tham gia giao dịch mà số lợi nhuận dựa vào tổ chức mà bạn đã góp vốn, hay dựa vào những biến động của thị trường.
Bên cạnh đó để đầu tư chứng khoán nhà đầu tư có thể tìm hiểu về kinh doanh chênh lệch giá, bán khống, giao dịch trong ngày hay đầu tư hưởng cổ tức.
Bài viết cung cấp các thông tin về chứng khoán, thị trường chứng khoán và cách giao dịch cơ bản trên thị trường này. Hy vọng bài viết cung cấp đủ thông tin bạn muốn biết. Chúc bạn giao dịch thành công!
