Chứng khoán lưu ký là gì? Những quy định cần nắm

Chứng khoán lưu ký là gì? Chứng khoán lưu ký là việc nhận ký gửi, bảo quản, hay chuyển giao chứng khoán cho nhà đầu tư, có trách nhiệm và thực hiện những quyền liên quan đến chứng khoán lưu ký. Cùng Topsanfx tìm hiểu về “Chứng khoán lưu ký là gì? Những quy định cần nắm” ngay sau đây.

Chứng khoán lưu ký là gì?

Chứng khoán lưu ký là gì? Lưu ký hay depository là thuật ngữ chỉ việc chúng ta nhờ ký gửi một tài sản, đồ vật nào đó cho 1 cá nhân, tổ chức khác cất giữ hộ tài sản, ví như những người sở hữu một lượng vàng nhưng sợ để ở nhà không an toàn nên đã ký gửi số vàng này cho ngân hàng và mất phí để ngân hàng bảo hộ.

Chứng khoán lưu ký là việc nhận ký gửi, bảo quản, hay chuyển giao chứng khoán cho nhà đầu tư, có trách nhiệm và thực hiện những quyền liên quan đến chứng khoán lưu ký.

Chứng khoán lưu ký là một trong những điều kiện để thực hiện giao dịch tại thị trường chứng khoán thông qua việc ký hợp động mở tài khoản tại những thành viên lưu ký. Các chứng khoán sau khi được lưu lý sẽ được ghi nhận vào tài khoản được mở và đứng tên của nhà đầu tư. Tài khoản của nhà đầu tư sẽ được ghi nhận tăng hay giảm mà không cần thông qua việc trao đổi bằng tay những giấy tờ hay chứng chỉ chứng khoán.

Hệ thống chứng khoán lưu ký

Một hệ thống chứng khoán lưu ký gồm: Trung tâm Lưu ký chứng khoán, thành viên lưu ký. Cụ thể:

• Thành viên lưu ký là những công ty chứng khoán, ngân hàng thương mai hoạt động tại Việt Nam được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy chứng nhận, đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán. Đã được Trung tâm Lưu ký chứng khoán đồng thuận và trở thành thành viên lưu ký.
• Việc lưu ký chứng khoán của nhà đầu tư được thực hiện đối với những thành viên lưu ký của Trung tâm giao dịch chứng khoán.

Đảm bảo quyền lợi và lợi ích cho người tham gia, thành viên lưu ý phải tuân thủ quy định, việc mở tài khoản chứng khoán được diễn ra một cách chi tiết, quản lý tách biệt tài sản của mỗi cá nhân, không để thông tin tài sản lẫn lộn khó kiểm soát.

Theo những quy định trong lưu ký chứng khoán, tài sản chứng khoán của nhà đầu tư tạo thành viên lưu ký là tài sản thuộc sở hữu của nhà đầu tư và được quản lý tách biệt độc lập với tài sản sở hữu của thành viên. Thành viên lưu ký tuyệt đối không được sử dụng chứng khoán của khách hàng trong bất cứ trường hợp nào, nếu có sẽ bị xử lý theo pháp luật Nhà nước.

Qúa trình tạo Lưu ký chứng khoán

Khi một doanh nghiệp bắt đầu lên sàn cần ký một Hợp đồng Ủy quyền toàn bộ việc quản lý Cổ đông cho Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), nộp toàn bộ danh sách chi tiết các cổ đông đang nắm giữ cổ phiếu cho VSD. Những cổ phiếu mà nhà đầu tư sở hữu lúc bấy giờ gọi là Chứng khoán chưa Lưu ký, cổ đông muốn bán những cổ phiếu này cần thực hiện như sau:

• Bước 1: Nhà đầu nhận sổ cổ đông tư Doanh nghiệp mới lên trên sàn trên (bạn có thể liên hệ trực với doanh nghiệp hoặc Công ty Chứng khoán ủy quyền, mang theo CMND để xác nhận thông tin).
• Bước 2: Nhà đầu tư, cổ đông thông qua Công ty Chứng khoán bất kỳ, dùng CMND để mở tài khoản giao dịch Chứng khoán.
• Bước 3: Sau khi mở tài khoản chứng khoán nhà đầu tư có thể yêu cầu nhân viên tư vấn mở Lưu ký số cổ phiếu cuat Doanh nghiệp mới lên sàn bằng cách đưa sổ cổ đông để đối chiếu thông tin, chờ họ lập Phiếu gửi Chứng khoán sau đó ký xác nhận và gửi sổ cổ đông cho họ. Qua trình này là Lưu ký Chungd khoán.
• Bước 4: Công ty Chứng khoán lập hồ sơ đề nghị chuyển chứng khoán cho nhà đầu tư lên VSD để chứng khoán được lên sàn – được gọi là Tải Lưu ký Chứng khoán.

• Bước 5: VSD phê duyệt thành công, báo lại cho Công ty Chứng khoán, hoàn tất quá trình Tải lưu ký, tiếp đó gửi sổ cổ đông về là Công ty mới lên sàn để báo một nhà đầu tư đã Lưu ký chứng khoán thành công.
• Bước 6: Công ty Chứng khoán thông báo cho nhà đầu tư, xác nhận đã Lưu ký thành công, bạn có thẻ giao dịch bán bất cứ khi nào tính từ thời điểm này. Qúa trình này diễn ra trong khoảng 1 tuần tính từ lúc mở tài khoản chứng khoán đến khi chứng khoán lưu ký và giao dịch bán.

Những quy định về Lưu ký chứng khoán

• Việc lưu ký chứng khoán tại VSD được thực thi theo nguyên tắc khách hàng lưu ký chứng khoán tại thành viên Lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký tại VSD.
• Thành viên lưu ký nhận lưu ký những chứng khoán của nhà đầu tư là người ủy quyền có nhiệm vụ thực hiện các nghiệp vụ như đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán chứng khoán.
• VSD nhận tái lưu ký chứng khoán từ những thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp.

Bài viết chia sẻ “Chứng khoán lưu ký là gì? Những quy định cần nắm”, hy vọng thông tin này có ích với bạn. Chúc bạn thành công.