Cổ tức là gì? Những điều cần biết về cổ tức

Trong bài viết ngày hôm nay topsanfx sẽ chia sẻ những vấn đề liên quan đến cổ tức mà nhà đầu tư nên biết để tránh những sai lầm không mong muốn khi tham gia thị trường chứng khoán. Vậy cổ tức là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu ngay bây giờ nhé.

Cổ tức là gì?

Theo Luật Doanh nghiệp ban hành vào năm 2014, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được chi trả cho mỗi cổ phần, có thể bằng tiền mặt hay tài sản khác từ khoản lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp, khi đã thực hiện những nhiệm vụ về tài chính.

Có nghĩa là, nếu nhà giao dịch nắm giữ cổ phiếu của một doanh nghiệp, thì doanh nghiệp đó phải trích ra một khoản lợi nhuận sau khi đóng thuế để thanh toán cho bạn thì đó là cổ tức. Thông thường, mỗi năm số tiền được trích ra sẽ chi trả thông qua thảo luận từ Đại hội cổ đông.

Mục đích và ý nghĩa của cổ tức

Việc trả cổ tức là phương thức phân phối lại lợi nhuận và vô cùng quan trọng đối với các cổ đông.

Ví dụ, bạn là một cổ đông, việc doanh nghiệp chi trả cổ tức thể hiện được công ty đó vẫn đang hoạt động và có lợi nhuận.

Bên cạnh đó, trong nhiều năm trở lại đây, xu hướng đầu tư cổ phiếu nhận cổ tức đã được nhiều người đón nhận, vì:

• Cổ tức đem lại nguồn thu nhập khá ổn định
• Có thể giúp nhà đầu tư hưởng lợi nhuận kép nếu lãi suất giảm thấp

Trong thị trường, hầu hết những doanh nghiệp hoạt động tốt đều trả cổ tức cho cổ đông. Dưới đây là lịch sử trả cổ tức của VNM (Vinamilk):

Và của FPT là:

Những hình thức chi trả cổ tức

Hiện nay, có hai hình thức chi trả cổ tức cho cổ đông:

• Trả bằng tiền
• Trả bằng cổ phiếu

Trả cổ tức bằng tiền

Trả bằng tiền là việc công ty chi trả cổ tức bằng tiền mặt trực tiếp vào tài khoản giao dịch chứng khoán cho cổ đông.

Trong trường chứng khoán ở Việt Nam, khi 1 công ty ban hành tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền, cần phụ thuộc mệnh giá của cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/CP)

Ví dụ về việc trả cổ tức bằng tiền mặt, vào 18/11/2020, Tổng CTCP Vận tải Dầu khí (PVT) công bố mức chi trả cổ tức của năm 2019 dưới hình thức tiền mặt có tỷ lệ 4%. Vậy là 1 cổ phiếu PVT sẽ nhận được: 4% x 10.000 = 400 đồng.

Lưu ý, thông thường tỷ lệ cổ tức tính trên mệnh giá là 10.000đ/cổ phiếu (không tính dựa vào giá thị trường hàng ngày).

Trả cổ tức bằng cổ phiếu

Trả cổ tức bằng cổ phiếu nghĩa là công ty sẽ phát hành thêm cổ phiếu cho các cổ đông. Thực tế, phát hành thêm cổ phiếu (để trả cổ tức) không biến đổi vốn chủ sở hữu và tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của cổ đông.

Ví dụ về việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, vào 18/11/2020, Tổng CTCP Vận tải Dầu khí (PVT) quyết định chi trả cổ tức bằng cổ phiếu của năm 2019 với tỷ lệ 15% thì mỗi cổ đông sở hữu100 cổ phiếu PVT sẽ nhận thêm 15 cổ phiếu mới từ việc trả cổ tức.

Sự khác biệt giữa việc trả cổ tức bằng tiền và trả cổ tức bằng cổ phiếu

Sư khác biệt đầu tiên giữa trả cổ tức bằng tiền và bằng cổ phiếu là dòng tiền lưu thông của doanh nghiệp.

Đối với việc trả cổ tức bằng tiền, dòng tiền từ lợi nhuận được tính sau khi đã trừ thuế của công ty.

Đối với việc trả cổ tức bằng cổ phiếu, dòng tiền cơ bản vẫn ở trong doanh nghiệp, và chỉ thay đổi từ khoản mục lợi nhuận sau khi trả thuế (chưa phân phối) và chuyển sang khoản mục của chủ sở hữu.

Ví dụ dưới đây về Báo cáo tài chính hợp nhất vào năm 2019 của QNS

Có 585 tỷ cổ tức được phát hành thanh toán theo hình thức cổ phiếu, đồng nghĩa số tiền này sẽ làm tăng vốn chủ sở hữu của công ty.

Và biến động góp vốn của chủ sở hữu thể hiện như sau:

Làm cách nào để nhận cổ tức?

Để nhận cổ tức, nhà đầu tư cần phải sở hữu cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền. Nếu cổ phiếu của nhà giao dịch nắm giữ là cổ phiếu đã niêm yết, cổ tức sẽ được chi trả trực tiếp vào tài khoản mà bạn mở để giao dịch chứng khoán.

Trong trường hợp doanh nghiệp chi trả bằng cổ phiếu thì trong vòng 30 đến 60 ngày, cổ phiếu đó mới được chi trả vào tài khoản của nhà đầu tư.

Trong trường hợp nhà đầu tư sỡ hữu cổ phiếu chưa được niêm yết (OTC) nhà giao dịch cần liên hệ hoặc trực tiếp đến công ty để nhận cổ tức.

Trả cổ tức bằng tiền và cổ phiếu cái nào tốt hơn?

Trên thực tế, nhà đầu tư nào cũng muốn nhận cổ tức bằng tiền mặt nên việc doanh nghiệp chi trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ chứng minh với cổ đông công ty đang hoạt động tốt và mang lại được lợi nhuận. Đây là dấu hiệu tích cực.

Nhưng, trong một số trường hợp thì việc trả cổ tức bằng tiền mặt không tốt. Khi đầu tư chứng khoán nhà giao dịch cần hiểu rõ bản chất trong việc trả cổ tức của doanh nghiệp.

Nghe có vẻ sai sai nhưng thật ra một doanh nghiệp kinh doanh có lợi nhuận những không đủ nguồn tiền mặt để chi trả cho cổ đông. Để không “thất hứa” với cổ đông doanh nghiệp buộc phải vay ngân hàng để chi trả cổ tức.

Dưới đây là ví dụ về Báo cáo tài chính của doanh nghiệp, cụ thể là Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của FLC

Tổng dòng tiền mặt còn lại từ hoạt động và đầu tư đang bị âm.

Vì vậy, cho dù FLC có trả cổ tức tiền mặt cho cổ đông nhưng chúng không có quá nhiều ý nghĩa.

Ưu nhược điểm của cổ tức

Trả bằng tiền mặt

Ưu điểm:

• Mang lại cảm giác an toàn, chắc chắn cho cổ đông khi có thể thu lợi nhuận khi đầu tư.
• Chứng minh doanh nghiệp đó có dòng tiền vững mạnh, an toàn khi đầu tư. Nhà đầu tư cần lưu ý thời gian chi trả trong thời gian dài, ổn định và có sự tăng trưởng trong cổ tức, nên thận trọng với những doanh nghiệp vay nợ để chi trả cổ tức.

Nhược điểm:

• Chịu 2 lần thuế. Thuế thu nhập doanh nghiệp (20-22%), thuế thu nhập cá nhân cho cổ tức là 5%.
• Đối với những doanh nghiệp đang gặp vấn đề về tài chính hay đang trong giai đoạn phát triển vượt bật thì việc trả tiền mặt sẽ làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp và làm thâm hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh.

Trả bằng cổ phiếu

Ưu điểm:

• Đối với cổ phiếu ít thanh khoản thì trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ làm tăng tính thanh khoản, giảm rủi ro về thanh khoản, làm giảm giá trị cổ phiếu giúp nhiều người dễ dàng mua, từ đó giá của chứng khoán lại tăng.
• Nhà đầu tư không bị đánh thuế hai lần
• Doanh nghiệp có thể giữu lại tiền để khắc phục khó khăn hoạt mở rộng phát triển sản xuất mang lại những lợi nhuận lâu dài cho nhà đầu tư.

Nhược điểm

• Vốn hóa không đổi. Nhà giao dịch cần chờ từ 2-3 tháng để cổ phiếu phát hành về tài khoản sau đó mới được bán.
• Nếu công ty đầu tư vào những dự án không hiệu quả khiến giá cổ phiếu giảm
• Nếu dính thêm cổ phiếu lẻ khó bán được.

Chiến lược săn cổ phiếu trả cổ tức

Đối với nhà giao dịch theo phân tích kỹ thuật

Khi thông tin chia cổ tức được ban hành hoặc có mức tỷ suất cổ tức cao, sẽ làm ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu, thông thường những tin tức này xuất hiện bất ngờ thì càng hiệu quả. Nhưng không phải chính xác với tất cả cổ phiếu, hiện tượng này phù hợp với một nhóm cổ phiếu.

Đối với nhà giao dịch theo phân cơ bản

• Săn cổ phiếu có tỷ suất cổ tức cao, việc mua cổ phiếu có tỷ suất cổ tức cao hơn lãi suất ngân hàng ( 10-14%/ năm).
• Định giá cổ phiếu bằng việc kết hợp tỷ suất cổ tức và tốc độ tăng trưởng.

(Tỷ suất cổ tức + Tốc độ tăng trưởng dài hạn tương lai) / chỉ số P/E

Theo nghiên cứu của Peter Luych & John Neff thì chỉ số này nên cao hơn 1,5, càng cao càng hiệu quả.

• Định giá cổ phiếu bằng cách chiết khấu dòng cổ tức. Có ba mô hình dựa vào ba giả thiết tăng trưởng cổ tức.

Mô hình 1: cổ tức tăng trưởng với tốc độ không thay đổi mãi mãi.

Mô hình 2: cổ tức tăng trưởng với tốc độ không đổi trong 1 số năm nhất định, sau đó chuyển sang một tốc độ tăng trưởng chậm hơn sau đó là không đổi mãi mãi.

Mô hình 3: cổ tức tăng trưởng với tốc độ không đổi trong 1 số năm nhất định, và tăng trưởng với tốc độ giảm dần trong một số năm, sau đó là không đổi mãi mãi.