Hợp đồng kỳ hạn khác với hợp đồng tương lai thế nào?

Nếu bạn là một nhà đầu tư quan tâm đến giao dịch chứng khoán thì không thể chưa nghe qua chứng khoán phái sinh. Thị trường chứng khoán phái sinh đã hoạt động lâu đời trên thế giới, nhưng ở Việt Nam thì mới bắt đầu từ 10/08/2017. Vào năm 2019 theo thống kê có hơn 36 triệu hợp đồng được giao dịch. Chứng khoán phái sinh gồm: Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng hoán đổi, Hợp đồng quyền chọn, và Hợp đồng tương lai.

Đối với thị trường Việt Nam, hiện nay hợp đồng kỳ hạn ngoại hối là được giao dịch nhiều nhất chúng được thực hiện bởi các tổ chức lớn, còn nhà đầu tư nhỏ lẻ thì sẽ có một “sân chơi” riêng. Vậy hợp đồng kỳ hạn là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu tại bài viết này.

Hợp đồng kỳ hạn là gì?

Hợp đồng kỳ hạn là một sự thỏa thuận của hai bên mua và bán một sản phẩm trong một thời điểm được xác định trong tương lai với mức giá bắt buộc trước tại thời điểm thỏa thuận.

Hợp đồng kỳ hạn có yếu tố:

• Tài sản cơ sở: thài sản thực như cà phê, ca cao, lúa mỳ,… hay các tài sản chính như tiền tệ, cổ phiếu, trái phiếu,…
• Thời điểm được xác định là thời gian đáo hạn, ngày hai bên sẽ thực hiện giao dịch mua và bán của mình
• Thời gian từ ngày ký hợp động đến lúc đáo hạn là kỳ hạn hợp đồng
• Mức giá bắt buộc là giá kỳ hạn, hay còn gọi là mức giá tài sản cơ sở được trao đổi tại thời gian đáo hạn, không phụ thuộc vào mức giá tại thị trường lúc đó.

Ví dụ về hợp đồng kỳ hạn: Ngày 7/5/2020 ông C ký một hợp đồng có thời hạn 3 tháng với ông D, mua 10 tấn cà phê với giá bắt buộc là 35.000 VNĐ/kg

• Người mua là ông C người bán là ông D
• Ngày đáo hạn là 7/8/2020
• Gía kỳ hạn là 35.000 VNĐ/kg

Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn

Một hợp đồng kỳ hạn sẽ có những đặc điểm sau đây:

• Vào ngày ký hợp đồng cả hai bên sẽ không thực hiện giao dịch thanh toán tiền và trao đổi tài sản cơ sở mà hành động này được thực hiện vào ngày đáo hạn.
• Đến thời điểm đáo hạn cả hai bên phải tuân thủ theo những nguyên tắc đã ký
• Một hợp đồng kỳ hạn có giá trị khi hai bên tự nguyện ký mà không cần một bên trung gian nào, lưu ý không mất bất kỳ chi phí nào.
• Tài sản cơ sở có thể là loại tài sản nào bất kỳ không cần chuẩn hóa về chất lượng, khối lường hay giá trị,… tương tự hợp đồng tương lai.
• Thị trường hợp đồng kỳ hạn được giao dịch trên thị trường OTC không giống hợp đồng tương lai là thị trường tập trung.
• Một người tham gia giao dịch có thể đóng vị thế bằng việc mở một vị thế ngược, tương tự hợp đồng tương lai.
• Không thực hiện ký quỹ
• Tính thanh khoản thấp và rủi ro khá cao.

Ý nghĩa và rủi ro của hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn có một ý nghĩa lớn đó là phòng ngừa rủi ro trước những biến động bất thường của thị trường như giá cả hàng hóa, tài sản chính hay lãi suất.

Thông thường doanh nghiệp sử dụng hợp đồng kỳ hạn để cố định một chi phí, có thể là chi phí nguyên vật liệu phòng ngừa mức giá leo thang của hàng hóa.

Còn đối với những ngân hàng thương mại hay các công ty đa quốc gia, các nhà giao dịch tài chính, công ty xuất nhập khẩu những người sẽ bị ảnh hưởng lớn bởi sự biến động tỷ giá hối đoái thì hợp đồng kỳ hạn sẽ hỗ trợ giảm thiểu rủi ro tỷ giá.

Khi tham gia hợp đồng kỳ hạn bên mua và bán phải đối mặt với hia rủi ro: rủi ro về thanh khoản và rủi ro thanh toán

• Rủi ro thanh khoản: thực tế hợp đồng kỳ hạn không được ứng dụng rộng rãi bằng hợp đồng tương lai. Bởi hợp đồng kỳ hạn không được niêm yết tại sàn giao dịch nó chỉ là một hợp đồng riêng biêth giữa hai bên, và chúng không được trao đổi trên thị trường. Ví thế tính thanh khoản rất thấp. Khi thấy rủi ro cao hay nhu cầu đối với tài sản cơ sở giảm thì cũng khó để chuỷen đổi hay đóng hợp đồng nhanh chóng.
• Rủi ro thanh toán: đầu tiên hợp đồng kỳ hạn không có một khoản tiền ký quỹ nào giữa bên mua và bán, điều thứ hai không có trung gian đứng ra bù trừ và lời lỗ của hợp đồng, tất cả thanh toán được diễn ra vào ngày đáo hạn. Rủi ro thanh toán của hợp đồng kỳ hạn là vô cùng cao trong khi đối với hợp đồng tương lai có khả năng đề phòng rủi ro.

Công thức tính tỷ giá hợp đồng kỳ hạn ngoại hối

Ở Việt Nam tỷ giá kỳ hạn thường được các ngân hàng thương mại niêm yết, được tính dựa trên tỷ giá giao ngay và lãi suất tại thị trường.

F₀ = S₀ (1 + r_d) / (1 + r_y)

Trong đó:

• F₀: tỷ giá kỳ hạn
• S₀: tỷ giá giao ngay
• r_d: lãi suất của đồng tiền định giá

Công thức này được tạo thành từ lý thuyết nagng bằng lãi suất (IRP) nghãi là chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia bằng chênh lệch tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá giao ngay

Giao dịch hợp đồng kỳ hạn trên thị trường Forex

Đối với thị trường Việt Nam, nhà đầu tư có thể giao dịch hợp đồng kỳ hạn tại thị trường Forex. Tuy hợp đồng kỳ hạn không phổ biến bằng hợp đồng tương lai nhưng có một số sàn uy tín vẫn có cung cấp. Nhà đầu tư có thể tham khảo việc đầu tư hợp đồng kỳ hạn tại các sàn giao dịch này.

Bài viết này cung cấp thông tin về hình thức đầu tư hợp đồng kỳ hạn, đặc điểm và ý nghĩa nghĩa nó. Bên cạnh đó bài viết cũng chỉ ra những rủi ro khi tham gia giao dịch tại thị trường hợp đồng kỳ hạn.

Chúc bạn giao dịch thành công!