Chính quyền Trump đã cáo buộc Thụy Sĩ và Việt Nam là những quốc gia thao túng tiền tệ vào ngày 16/12, trong một phát súng chia tay khác của Trump nhằm vào các đối tác thương mại quốc tế, có thể làm phức tạp thêm vấn đề cho Tổng thống Joe Biden vào thời gian tới.
Trong một báo cáo bị trì hoãn trước đó, Bộ Tài chính Hoa Kỳ cũng đã thêm Ấn Độ, Thái Lan và Đài Loan vào danh sách các quốc gia đang cố tình phá giá đồng tiền của nước họ so với đồng đô la.
Đại dịch COVID-19 đã làm lệch dòng chảy thương mại và gia tăng thâm hụt của Mỹ với các đối tác thương mại. Nguyên nhân này gây khó chịu cho Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump, trong khi ông đã hứa thu hẹp khoảng cách thương mại của Hoa Kỳ vào thời điểm đắc cử 4 năm trước của mình.
Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ cho biết họ không thao túng tiền tệ của mình và “vẫn sẵn sàng can thiệp mạnh hơn vào thị trường ngoại hối”.
Bộ Thương mại Việt Nam từ chối bình luận.
Các quốc gia ít nhất phải có thặng dư thương mại song phương cộng thêm 20 tỷ đô la với Hoa Kỳ, can thiệp ngoại tệ vượt quá 2% GDP và thặng dư tài khoản vãng lai toàn cầu vượt quá 2% GDP thì mới bị xem là quốc gia thao túng.
Việt Nam và Thụy Sĩ vượt xa các tiêu chí này, với mức can thiệp ngoại hối lần lượt là 5% và 14% GDP
Báo cáo cho biết hành động can thiệp của Việt Nam là nhằm đẩy giá trị tiền đồng xuống để có lợi thế thương mại, trong khi hành động của Thụy Sĩ là nhằm đẩy đồng franc Thụy Sĩ xuống để ngăn chặn việc điều chỉnh cán cân thanh toán hiệu quả.
Bộ Tài chính cho biết sự can thiệp ngoại hối của Thụy Sĩ tổng cộng chiếm 14% GDP. Các công ty tìm cách tránh thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc đã can thiệp hơn 5% GDP Việt Nam.
Mark Sobel, một cựu quan chức của Kho bạc Mỹ và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cho biết các chỉ định thao túng là cách giải thích “cơ học” về các ngưỡng mà bỏ qua các tình tiết giảm nhẹ.
IMF dự báo thặng dư tài khoản vãng lai của Việt Nam sẽ giảm xuống dưới ngưỡng 2% GDP vào năm 2020.
Bộ Tài chính Mỹ sẽ có các cuộc đàm phán với Thụy Sĩ và Việt Nam để đưa họ trở lại dưới ngưỡng thao túng và từ chối suy đoán liệu quá trình này có thể dẫn đến việc Mỹ áp thuế lên hàng hóa của 2 nước này hay không.
Một quan chức Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết nhóm chuyển đổi của Biden đã không được thông báo tóm tắt, cho rằng: “Họ không liên quan đến việc này.”
Người phát ngôn của nhóm Biden đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết trong một tuyên bố rằng Kho bạc “đã thực hiện một bước mạnh mẽ để bảo vệ tăng trưởng kinh tế và cơ hội cho người lao động và doanh nghiệp Mỹ.”
Trung Quốc cũng bị Mnuchin cáo buộc là nước thao túng tiền tệ vào tháng 8/2019 khi căng thẳng thương mại lên đến đỉnh điểm và bị đưa vào danh sách giám sát của Bộ Tài chính do thặng dư thương mại cao so với Mỹ.
Mnuchin đã dỡ bỏ chỉ định này vào tháng Giêng, hai ngày trước khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ký kết một thỏa thuận thương mại “Giai đoạn 1”.
Luật của Hoa Kỳ quy định các quốc gia thao túng tiền tệ sẽ bị hạn chế quyền tiếp cận đối với các hợp đồng mua sắm chính phủ và tài chính phát triển.
Theo một cuộc điều tra riêng của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ hiện đang được tiến hành về nguyên nhân khiến tiền đồng của Việt Nam bị định giá thấp. Các phát hiện của Bộ Tài chính có thể ảnh hưởng đến cuộc điều tra này.
Bộ Tài chính Mỹ cũng đã bổ sung Đài Loan, Thái Lan và Ấn Độ vào danh sách giám sát của họ. Những nước khác còn lại trong danh sách là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Ý, Singapore và Malaysia.