Phân tích tâm lý – công cụ giải mã tâm lý thị trường

” Thành công hay thất bại của bạn sẽ dựa vào khả năng dự đoán những kỳ vọng chung của thị trường” trong The Alchemy of Finance. Trong các công cụ hỗ trợ giao dịch như phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản, phân tích tâm lý, thì phân tích tâm lý là quan trọng nhất, nếu bạn nắm bắt được tâm lý chung của thị trường bạn sẽ thành công.

Phân tích tâm lý là gì?

Phân tích tâm lý thị trường (Sentiment Analysis) viết tắt SA là những cảm xúc, suy tư phổ biến của tất cả những người cùng tham gia giao dịch trên thị trường tài chính tại bất kỳ thời gian nào. Những tâm lý này bao gồm sự tham lam, nỗi lo sợ, hay phấn khích,…Tâm lý thị trường bọc lộ được xu hướng dịch chuyển của thị trường. Ví dụ thị trường sẽ giảm nếu nhiều nhà đầu tư lo sợ và rút đầu tư.

Tâm lý thị trường là sự cộng hưởng về quan điểm, ý tưởng, ý kiến khác nhau của nhiều người được thể hiện trong cách giao dịch tại thị trường. Mỗi người có những dự đoán, lý giải khác nhau về những biến động của thị trường và họ bộc lộ những quan điểm đó qua cách giao dịch riêng của mình. Tóm lại tâm lý thị trường là tâm lý của nhiều nhà giao dịch thể  hiện xu hướng của thị trường và ngược lại. Những chuyển động của thị trường, cung cấp cho ta dữ liệu để phân tích tâm lý của người tham gia thị trường.

Tại sao phân tích tâm lý đem lại nhiều hiệu quả?

Phân tích tâm lý thị trường cung cấp định lượng (%) phần trăm người tham gia thị trường đang hướng về xu hướng tăng hay là xu hướng giảm. Khi tâm lý thị trường được xác định, nhà đầu tư có thể giao dịch ngược lại đám đông, theo giả thuyết “những người thành công hay đi một mình”.

Nhà đầu tư có thể ứng dụng phân tích tâm lý cùng công cụ phân tích kỹ thuật hoặc phân tích cơ bản để đem về những chiến thắng tích cực.

Ví dụ:

Nhà giao dịch sử dụng phương pháp phân tích kỹ thuật sẽ sử dụng mô hình giá, xu hướng giá và các chỉ số khác để xem xét hướng đi của giá trong trạng thái tâm lý hiện tại, sau đó có thể dự đoán hướng đi của thị trường sẽ tăng hay giảm.

Tâm lý – yếu tố quan trọng nhất trong giao dịch

Tâm lý giao dịch của một trader là yếu tố cốt lõi dẫn đến sự thành hay bại của một phiên giao dịch. Bạn chạy trốn như một chú ngựa vào một phút bốc đồng, hay như một chú thỏ hoảng loạn thay đổi phương hướng, đều dẫn đến một hệ quả giao dịch thất bại. Để hiểu hơn về tâm lý giao dịch ta cần tập trung vào hai loại tâm lý cơ bản nhất là tâm lý ngắn hạn và tâm lý dài hạn.

Tâm lý ngắn hạn

Tâm lý ngắn hạn được hình thành bởi những kỳ vọng, khi những kỳ vòng này được thành lập tạo cho ta một xu hướng tin tưởng vào kỳ vọng này. Đừng tốn thời gian tìm kiếm những nghi ngờ về sự kỳ vọng này, mà hãy kiểm tra xem báo cáo thương nhân CFTC Commitments và biểu đồ, nhưng điều này sẽ làm bạn mất tập trung khi giao dịch.

Tâm lý dài hạn

Trên thực tế, bạn sẽ không biết được sự thay đổi về tâm lý, cho đến khi nó đã xảy ra.Tâm lý lâu dài diễn ra tong nhiều tháng hoặc cả năm. Điều này hình thành nên những xu hướng dài hạn được biểu thị trên biểu đồ lớn. Dưới đây là biểu đồ của đồng euro hàng tháng, thể hiện đồng euro đã tăng từ năm 2000 đến cuối năm 2008.

Sợ hãi – rào cản tâm lý khi giao dịch

Một ví dụ về nỗi sợ trong tâm lý giao dịch như sau: Cặp tiền tệ EUR/USD đang có xu hướng tăng dài hạn, giai đoạn ECB có khả năng sẽ cắt giảm lãi suất, điều này làm đồng euro biến động và giảm. Vào thời gian ECB cắt giảm lãi suất đồng euro sẽ lung lay. Vào tháng 10 năm 2013 đồng euro đã giảm trước đợt cắt giảm chính thức vào tháng 11 cùng năm. Tháng 4 năm 2014 khi hội đồng ECB đưa ra quyết định sẽ ngừng cắt giảm nhưng lại có thông tin là vẫn sẽ tiếp tục cắt giảm. Mặc dù chưa có những công bố chính thức về việc điều chỉnh mức lạm phát nhưng khi mức lạm phát gần bằng 0 thì nỗi ám ảnh về sự lạm phát của nhà giao dịch toàn cầu sẽ bùng nổ, họ bán tháo đồng euro vì nghĩ ý tưởng giảm lạm phát sẽ ban hành. Nhưng họ lại bỏ khả năng euro sẽ tăng trong thời gian dài.

“Hãy cẩn thận những gì bạn đang đọc” không phải điều gì cũng sẽ chính xác 100%. Chúng ta thường thấy những tin tức báo chí tài chính rằng một xu hướng mới sẽ hình thành, nhưng điều đó có thực sự xảy ra? Chỉ vì những lời nói chủ quan chưa được kiểm nhận từ nhiều nguồn thì nhà giao dịch đã lao đầu vào đầu tư và không xem xét liệu nó có hữu dụng hay là đúng không.

Sự mất cân bằng và kỳ vọng lỗi thời

Có khá nhiều nhà đầu tư vẫn đang bám víu vào những tâm lý giao dịch đã lỗi thời và không còn có nhiều sự ứng dụng. Tin xấu sẽ củng cố được xu hướng hiện tại nhưng không có nghĩa sẽ tiếp diễn trong tương lai, tin tốt sẽ không làm hỏng xu hướng hiện tại nhưng tương lại sẽ thay đổi. Để thay đổi một xu hướng tin tức, sự kiện công bố phải thực sự quan trọng và có một khối lường bài viết xác minh.

Không có một chỉ báo nào có thể cung cấp cho bạn một động thái kéo dài trong bao lâu, đánh giá hay dự đoán về một sự biến đổi giá là tâm lý giao dịch muôn thuở trong thị trường ngoại hối.

Những tác động của tâm lý thị trường đến giao dịch

Là một nhà giao dịch bạn nên nhớ rằng thị trường là hội tụ của rất nhiều thành phần bao gồm ý tưởng giao dịch, nhận định giao dịch của mỗi cá nhân, những góc nhìn. Vì vậy, nếu bạn có thất bại trong việc phân tích tâm lý thị trường thì là một điều vô cùng bình thường, bởi đa số nhà giao dịch khác không nghĩ như bạn.

Phương pháp giao dịch bằng việc phân tích tâm lý không thể giúp bạn xác định được một điểm vào lệnh hay thoát lệnh chính xác nhưng công cụ này có thể hỗ trợ bạn việc đưa ra quyết định có nên tiếp tục đi theo xu hướng đó không. Để đem lại những hiệu quả tối ưu nhất trong giao dịch, nhà đầu tư nên tích hợp ba công cụ phân tích gồm, phân tích tâm lý, phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản.

Trong trường hợp một cặp tiền tệ hay kim loại đột ngột biến động thay đổi xu hướng với một khối lượng giao dịch lớn, điều này thể hiện được tâm lý thị trường có khả năng sẽ thay đổi từ xu hướng giảm thành xu hướng tăng. Tuy nhiên đối với một thị trường đầy biến động, phi tập trung như ngoại hối thì khối lượng giao dịch của nhiều cặp tiền tệ sẽ không thể đo lường một cách dễ dàng được. Nhưng báo cáo COT (Commitment of Trader – Cam kết các nhà giao dịch) có thể giúp nhà giao dịch khắc phục tình trạng này. Đây là một loại báo cáo đo lường được khối lượng mua và bán của tất cả trader đang tham gia giao dịch trong thị trường giao dịch hợp đồng tương lai của Mỹ.

Vì đối với thị trường ngoại hối báo cáo COT không được hoàn hảo, nhà giao dịch nên tham khảo báo COT của thị trường hợp đồng tương lai, để đánh giá thị trường và cách những người tham gia giao dịch với khối lượng lớn, cách họ điều khiến nguồn tiền của mình.

Hy vọng rằng thông qua bài viết của chúng tôi, nhà đầu tư có thể hiểu được tầm quan trọng của phân tích tâm lý thị trường là như thế nào, và tâm lý thị trường sẽ định danh được xu hướng chuyển động của thị trường ra sao. Chúc bạn vận dụng được công cụ này một cách hiệu quả và thành công.