Hợp đồng hoán đổi là gì? Có những loại hợp đồng hoán đổi nào?

Hợp đồng hoán đổi là một trong bốn loại công cụ phái sinh (3 loại còn lại là Hợp đồng kỳ hạn, Quyền chọn và Hợp đồng tương lai). Các công cụ phái sinh về cơ bản là hợp đồng giữa hai bên. Giá trị/giá của các hợp đồng đó phụ thuộc vào một số tài sản cơ sở nhất định. Để hiểu rõ hơn về hợp đồng hoán đổi hãy theo dõi bài viết dưới đây cùng Topsanfx nhé!

Hợp đồng hoán đổi là gì? Mục đích của SWAP contract

Hợp đồng hoán đổi trong tiếng Anh là SWAP contract. Nói một cách đơn giản, từ ‘hoán đổi’ có nghĩa là trao một thứ gì đó để lấy một thứ khác hoặc thực hiện một cuộc trao đổi. Khi hai bên đồng ý trao đổi các khoản nợ hoặc dòng tiền từ các tài sản cơ sở riêng biệt do họ nắm giữ để phòng ngừa rủi ro, thì đó được gọi là Hợp đồng hoán đổi.

Trong lĩnh vực tài chính, SWAP contract được coi là một công cụ tài chính phái sinh hai bên sẽ thực hiện trao đổi dòng tiền này để lấy dòng tiền khác của bên kia. 

Mục đích của hợp đồng hoán đổi là phòng ngừa rủi ro tài chính (bao gồm rủi ro lãi suất, giá cổ phiếu, tỷ giá…), đồng thời có thể hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước hoặc mục đích đầu cơ.

Ví dụ về hợp đồng hoán đổi

Giả sử rằng Ashmita sống ở Lucknow và muốn ăn táo có giá 200 Rupee Ấn Độ/kg ở thị trường địa phương. Trong khi đó, có một cô gái khác là Sneha sống ở Kashmir và thèm ăn xoài có giá 200 Rupee Ấn Độ/kg ở chợ địa phương.

Hiện tại, giá của cùng loại táo ở Kashmir là 50 Rupee Ấn Độ /kg và giá của cùng loại xoài ở Lucknow là 50 Rupee Ấn Độ/kg. Vì vậy, cả Ashmita và Sneha đều nói chuyện với Sanjay, người đồng ý tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi táo lấy xoài từ Kashmir đến Lucknow và ngược lại cho Ashmita và Sneha. Vì vậy, giờ đây cả Ashmita và Sneha đều được ăn loại trái cây yêu thích của mình chỉ với giá 50 Rupee Ấn Độ /kg.

Các loại hợp đồng hoán đổi

Hợp đồng hoán đổi lãi suất (Interest rate swap contract)

Hợp đồng hoán đổi lãi suất tức là hai bên sẽ có một bên trao đổi dòng lãi suất để lấy dòng tiền mặt từ bên khác. Hợp đồng hoán đổi lãi suất là một dạng hợp đồng hàng hóa phái sinh được các nhà đầu tư, doanh nghiệp áp dụng.

Hợp đồng này gồm các điều khoản sau:

• Ngày bắt đầu hợp đồng
• Thời hạn của hợp đồng
• Mức lãi xuất làm cơ sở thanh toán
• Tần suất thanh toán luồng tiền
• Giá trị danh nghĩa của hợp đồng và đồng tiền định danh

Mục đích lập ra Interest rate swap (IRS) là để quản lý tài sản hoặc nợ cố định hay thả nổi, kiếm lợi từ sự thay đổi lãi suất.

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ (Currency swap contract)

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là hợp đồng được lập ra bởi hai bên trao đổi ngoại tệ. Hai bên sẽ trao đổi khoản tiền gốc và lãi cố định của khoản vay để nhận một khoản tiền gốc và lãi cố định tương đương một khoản vay đối với một loại tiền tệ khác.

Thông thường, hợp đồng hoán đổi tiền tệ sẽ đi kèm với hoán đổi lãi suất.

Hợp đồng hoán đổi tín dụng (Credit swap contract)

Hợp đồng hoán đổi tín dụng được xem là một dạng hợp đồng phái sinh tín dụng, bên mua sẽ thanh toán khoản tiền định kỳ cho bên bán, và nhận lại khoản bồi thường trong trường hợp công cụ tài chính cơ sở không còn khả năng thanh toán.

Hợp đồng hoán đổi hàng hóa (Commodity swap contract)

Hợp đồng hoán đổi hàng hóa là hợp đồng ký kết thỏa thuận giữa hai bên trong đó giá thả nổi của hàng hóa (hay còn gọi là giá giao ngay) được trao đổi lấy giá cố định trong một khoảng thời gian xác định.

• Người sử dụng muốn đảm bảo giá ở mức tối đa và chấp nhận thanh toán cho tổ chức tài chính một mức giá cố định nhằm đổi lấy những khoản thanh toán cố định cho hàng hóa.
• Người sản xuất muốn giữ mức thu nhập cố định và chấp nhận thanh toán giá thị trường cho tổ chức tài chính và nhận khoản thanh toán cố định cho hàng hóa.

Hợp đồng hoán đổi hàng hóa được sử dụng để giảm thiểu rủi ro giá cả và tạo ra lợi nhuận từ biến động giá của một loại hàng hóa. Nó thường được sử dụng trong các lĩnh vực như nông nghiệp, năng lượng, kim loại và các sản phẩm công nghiệp khác.

Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn (Equity swap contract)

Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn là hợp đồng hoán đổi trong đó tổ hợp các dòng tiền được thỏa thuận trao đổi giữa hai bên vào một ngày xác định trong tương lai. 

Một trong hai dòng tiền sẽ được gắn với lãi suất thả nổi, gọi là vế nổi. Vế còn lại sẽ dựa trên kết quả của một cổ phiếu hoặc một chỉ số thị trường và được gọi là vế cổ phiếu.

Đặc điểm của SWAP Contract

SWAP Contract sẽ mang những đặc điểm của một hợp đồng giao dịch như sau:

• Các bên tham gia ký kết hợp đồng đều đồng ý, thống nhất với nhau, nguyên tắc là tự nguyện và bình đẳng.
• Nếu có phát sinh hậu quả pháp lý thì sẽ chấm dứt các quyền, nghĩa cụ của các bên.
• Hợp đồng thể hiện đầy đủ nội dung của các bên tham gia ký kết về quyền và nghĩa vụ.

SWAP Contract mang những đặc trưng nào?

• Trong SWAP Contract, một bên đồng ý hoán đổi nguồn lợi ích từ thị trường tài chính này để đổi một nguồn lợi ích khác từ nguồn tài chính khác.
• Các hoán đổi có giá trị bằng không. Trừ trường hợp các bên vi phạm điều khoản hợp đồng thì các bên không có thoả thuận về nghĩa vụ thanh toán 1 khoản tiền mặt cho nhau mặc dù cả 2 bên đều đạt được lợi ích nhất định.
• Thực hiện theo nguyên tắc bù trừ: 2 bên tham gia hợp đồng sẽ cắt giảm khối lượng đồng tiền tiền thanh toán để hạn chế tối đa xảy ra rủi ro tín dụng.
• Những bên tham gia hợp đồng chỉ được giao dịch trên thị trường tập trung (OTC) và các bên tham gia ký kết đều hiểu rõ về nhau.
• SWAP Contract sẽ giúp các bên tham gia phòng tránh được rủi ro về tài chính liên quan đến biến động tỷ giá và chênh lệch giá mua và giá bán. Từ đó các bên có được ngoại tệ và tỷ giá mà mình mong muốn mà không cần giao dịch mua bán qua ngân hàng.

Chủ thể tham gia chính trên thị trường hợp đồng hoán đổi là ai?

Có ba loại chủ thể tham gia chính trên thị trường SWAP Contract đó là người sử dụng cuối cùng, định chế trung gian và nhà giao dịch tự doanh.

Sự khác biệt giữa hợp đồng hoán đổi và quyền chọn

• Hợp đồng quyền chọn cung cấp cho người mua quyền mua hoặc bán một tài sản cơ sở nhưng không phải là nghĩa vụ pháp lý. Hoán đổi là hợp đồng ràng buộc về mặt pháp lý trong đó các bên đồng ý trao đổi một trong hai luồng doanh thu từ hai nguồn khác nhau.
• Hợp đồng quyền chọn lấy được giá trị của từ các tài sản cơ bản còn hoán đổi thì không.
• Hợp đồng quyền chọn yêu cầu thanh toán phí bảo hiểm còn hoán đổi thì không.
• Quyền chọn được giao dịch trên cả sàn giao dịch được quy định và giao dịch tự do. Hoán đổi chỉ được giao dịch qua quầy.
• Hoán đổi rủi ro hơn quyền chọn.

Lời kết

Bài viết trên chia sẻ những thông tin chi tiết về hợp đồng hoán đổi – SWAP Contract. Hy vọng bài viết mang đến cho bạn những thông tin cần thiết và hữu ích. Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết cùng Topsanfx.

Bài viết liên quan:

Hợp đồng kỳ hạn khác với hợp đồng tương lai thế nào?

Hợp đồng tương lai là gì? Chiến lược đầu tư phái sinh hiệu quả

Hợp đồng quyền chọn-những điểm cần lưu ý